पाठ - १ कम्प्युटरको परिचय (Introduction to Computer) |
कम्प्युटरले इन्पुटका रूपमा डाटा तथा निर्देशनहरू लिन्छ र प्रशोधन गरी आउटपुटका रूपमा अर्थपूर्ण नतिजा दिने कार्य गर्दछ । यसले अत्यन्त छिटो कार्य गर्दछ । यसमा धेरै सूचनाहरू भण्डार गर्न सकिन्छ । कम्प्युटर सस्तो र भरपर्दो सञ्चार माध्यमका रूपमा पनि प्रयोग भइरहेको छ । त्यस कारण सञ्चारको क्षेत्रमा कम्प्युटरको महत्त्वपूर्ण स्थान छ । कम्प्युटरमा प्राय: दुई प्रमुख डिभाइसहरू हुन्छन् । पहिलो इन्पुट डिभाइस र दोस्रो आउटपुट डिभाइस हो ।
कम्प्युटरका विभिन्न डिभाइसहरू : (सिस्टम युनिट, स्क्रिन, मोनिटर, स्पिकर, की बोर्ट, माइक्रोफोन, माउस) |
यसको सहयोगबाट सूचना तथा डाटाहरूलाई कम्प्युटरमा रहेको सिपियु (CPU) अर्थात् केन्द्रीय प्रशोधन एकाई (Central Processing Unit) ले प्रशोधन गरी विभिन्न कार्य सम्पादन गर्छ । कम्प्युटरमा रहेका डिभाइसहरूबारे तल उल्लेख गरिएको छ ।
कम्प्युटरको वर्गीकरण (Classification of Computer)
बजारमा विभिन्न प्रकारका कम्प्युटर पाइन्छन । कम्प्युटरलाई ब्रान्ड (brand) का आधारमा तिन बण्डमा विभाजन गर्न सकिन्छ । ब्रान्डका आधारमा वर्गीकरण गरिएका कम्प्युटरहरू निम्न लिखित छन्:
(क) आई. बी. एम. कम्प्युटर (IBM/International Business Machine)
IMB Computer |
(ख) आइ. बी. एम. कम्पेटिबल कम्प्युटर (IBM Compatible Computer)
IBM Compatible Computer |
(ग) एप्पल म्याकिनटोस कम्प्युटर (Apple / Macintosh Computer)
Apple / Macintosh Computer |
एप्पल भन्ने कम्पनीले निर्माण गरेका कम्प्युटरहरूलाई एप्पल वा म्याकिनटोस ब्रान्डका नामले चिनिन्छ । यस किसिमका कम्प्युटरका सञ्चालन प्राणाली अन्य ब्राण्डको प्रणालीभन्दा केही फरक हुन्छन् । हिजोआज एप्पल कम्प्युटरलाई म्याकिनटोस अर्थात म्याक नामले चिनिन्छ ।
क्रियाकलाप
तिमीले कस्ता कस्ता कम्प्युटरका ब्रान्ड देखेका छौ ? त्यसबारे कक्षामा छलफल गर ।
उत्तर: हाल तिम्रो विद्यालयको प्रयोगशालामा भएका कम्प्युटरहरु कुन कुन ब्राण्डहरु हुन हेर र लेख । विद्यालयको प्रयोगशालामा प्रयोग हुने कम्प्युटर ब्राण्डहरु विशेषतः म्याकिन्टोस / एप्पल कम्प्युटर (Apple/Mac), एच.पि. कम्प्युटर (Hewlett-Packard (HP), डेल कम्प्युटर (Dell), लेनोभो कम्प्युटर (Lenovo), असस कम्प्युटर (Asus), एस्सेर कम्प्युटर (Acer), टोसिबा (Toshiba), सामसुङ (Samsung), एल.जि. कम्प्युटर (LG), सोनि कम्प्युटर (Sony) आदि हुन सक्छन ।
अभ्यास
(क) तलका प्रश्नहरूको उत्तर देऊ :
१. कम्प्युटरलाई ल्याटिन भाषामा के भनिन्छ ? लेख ।
उत्तर: कम्प्युटरलाई ल्याटिन भाषामा कम्पुटरे भनिन्छ ।
२. कम्प्युटर के हो ? उल्लेख गर ।
उत्तर: कम्प्युटर भनेको अत्याधुनिक विद्युतीय यन्त्र हो । यसले इन्पुटको रुपमा डाटा र निर्देशनहरु लिइ प्रशोधन एकाइमा प्रशोधन गरि आउटपूट डिभाइसहरुबाट अर्थपूर्ण नतिजा दिने गर्छ ।
३. कम्प्युटर किन महत्त्वपूर्ण हुन्छ ? लेख ।
उत्तर: कम्प्युटर सस्तो, छिटो, भरपर्दो सञ्चार माध्यम र धेरै सूचनाहरु भण्डारण गर्न गर्न सक्ने भएकाले महत्त्वपूर्ण हुन्छ ।
४. एवाकस कस्तो उपकरण हो ? कम्प्युटरको विकासमा यसको के महत्त्व छ ?
उत्तर: एवाकस प्राचीन समयमा चिनिया ब्यापारीहरुले हिसाब गर्नका लागि बनाएको उपकरण हो ।
५. आई.बी.एम. भनेको कस्तो कम्प्युटर हो ? लेख ।
उत्तर:आई.बि.एम. कम्प्युटर भनेको आई.बी.एम. कम्प्युटर कम्पनीले माइक्रोसफ्ट कम्पनीसँग सहकार्य गरि सर्वप्रथम व्यापारीक प्रयोजनको लागि बनाइएको विश्व बजारमा लोकप्रिय कम्प्युटर ब्राण्ड हो ।
६. कम्प्युटरलाई कति ब्रान्डमा वर्गीकरण गर्न सकिन्छ । यसबारेमा छोटकारीमा लेख ।
कम्प्युटरलाई ब्रान्डका आधारमा ३ भागमा विभाजन गर्न सकिन्छ । ती निम्नानुसार छन्:
- आई.बि.एम. कम्प्युटर: आई.बि.एम. कम्प्युटर भनेको आई.बी.एम. कम्प्युटर कम्पनीले माइक्रोसफ्ट कम्पनीसँग सहकार्य गरि सर्वप्रथम व्यापारीक प्रयोजनको लागि बनाइएको विश्व बजारमा लोकप्रिय कम्प्युटर ब्राण्ड हो ।
- आई.बि.एम. कम्पेटिबल कम्प्युटर: आई.बी.एम. कम्पेटिबल भनेको आई.बी.एम. कम्पनीले निर्माण गरेको सफ्टवेयर वा अपरेटिङ सिस्टम प्रयोग गरेर तयार पारिएको कम्प्युटर हो ।
- एप्पल / म्याकिन्टोस कम्प्युटर: एप्पल भन्ने कम्पनीले आफ्नो छुट्टै अपरेटिङ सिस्टम र हार्डवेयरहरु प्रयोग गरि बनाएको कम्प्युटर एप्पल म्याकिन्टोस कम्प्युटर हो ।
(ख) तल दिइएका वाक्यहरूमध्ये ठिक वाक्य कापीमा सार :
१. सिपियु कम्प्युटरको मोनिटर हो ।
उत्तर: बेठिक (किनकी सिपियु कम्प्युटरको प्रसोधन उपकरण हो ।)
ब्रान्डका आधारमा कम्प्युटरलाई तिन वर्गमा विभाजन गर्न सकिन्छ ।
उत्तर: ठिक ।
३. आई.बी.एम. कम्पेटिबल भनेको म्याक कम्प्युटर प्रणाली भएको कम्प्युटर हो ।
उत्तर: बेठिक (किनकी आई.बी.एम. कम्पेटिबल भनेको आई.बी.एम. कम्पनीले निर्माण गरेको सफ्टवेयर प्रयोग गरेर तयार पारिएको कम्प्युटर हो ।)
४. एप्पल कम्प्युटरमा छुट्टै प्रकारको सञ्चालन प्रणाली भएको कम्प्युटर हो ।
उत्तर: ठिक (किनकी एप्पल कम्प्युटरमा आफ्नो छुट्टै प्रकारको सञ्चालन प्रणाली हुन्छ ।
६. आई.बी.एम. लाई व्यापार प्रयोजनमा प्रयोग गरिन्छ ।
उत्तर: ठिक ।
(ग) तलका शब्दहरूको पुरा अर्थ लेख
१. CPU
उत्तर: Central Processing Unit
२. IBM
उत्तर: International Business Unit
३. Mac
उत्तर: Macintosh Computer